PsyGlobal in gesprek met: Albina Gizatova, Afdelingsmanager bij het Leger des Heils
Albina Gizatova, zelf een Oekraïense, meldde zich in 2022 direct aan bij de gemeente in Venlo toen ze hoorde dat er Oekraïense ontheemden naar Venlo zouden komen. Al snel werd ze gebeld door het Leger des Heils om de eerste 45 Oekraïeners die onderweg waren welkom te heten. Ze zegde haar baan op en voor ze het doorhad werkte ze als woonbegeleider op de opvanglocatie.
Nu, bijna drie jaar later, is Albina afdelingsmanager bij een van de twee, en binnenkort drie opvanglocaties met in totaal 460 ‘deelnemers’ uit Oekraïne. Al vrij snel ging de gemeente Venlo een samenwerking aan met een Oekraïense ggz-professional. PsyGlobal sprak met Albina over deze samenwerking.
“Soms kijk je eventjes, sta je even stil en denk je, wow.”
Alles regelen
Toen Albina zich in 2022 meldde om de eerste groep Oekraïeners welkom te heten, was er nog niets geregeld. Er was een opvanglocatie, de Beerendonck, een voormalig bejaardenhuis, maar verder was er nog niets. “We moesten dat gewoon allemaal regelen, de catering, zorg, alles, maar het is ons binnen twee maanden gelukt om alles klaar te krijgen.”
Het team van Albina bij het Leger des Heils bestaat uit 11 woonbegeleiders. Het is een echt dream team volgens haar, met mensen die Oekraïens, Russisch, Pools, Engels en Nederlands spreken. Samen met een andere manager bestieren ze, naast de Beerendonck, ook locatie Californië, een mobile home park waar de gemeente 100 chalets huurt.
Op de Beerendonck is een aparte zorgvleugel gecreëerd met zeven aparte kamers voor mensen die een flinke rugzak hebben, vaak een verslaving of psychische aandoening, en die extra aandacht en begeleiding krijgen.
Een Oekraïense psycholoog op locatie
Het team van woonbegeleiders ging direct na de aankomst van de Oekraïeners op zoek naar manieren om hen psychologisch te ondersteunen. Ze maakten voor een aantal deelnemers een afspraak bij de huisarts, maar deze wist op dat moment nog niet goed wat te doen met deze nieuwe groep patiënten. Daar kwam dus nog geen vervolg op. Dat was nogal een teleurstelling. Gelukkig bleek een van de deelnemers op de locatie een achtergrond te hebben in psychologie, en via PsyGlobal werd hij ingezet om psychosociale hulp te bieden aan de andere deelnemers op de locatie. De samenwerking met deze psycholoog liep ten einde toen hij naar een andere gemeente verhuisde, maar tot op heden werkt er een Oekraïense professional op beide locaties van het Leger des Heils in Venlo.
Albina was direct heel enthousiast over de samenwerking. Ze wilde zo snel mogelijk mensen mentaal kunnen ondersteunen, en dat dat op locatie kon, was helemaal praktisch. Als de behoefte er is, kan er al binnen een paar dagen een consult worden gepland. Ze wil hierbij direct een groot compliment geven aan de gemeente: “We hebben de samenwerking met de gemeente zo fijn geregeld. We zitten elke week een keer met elkaar aan tafel, de gemeente luistert echt naar ons: Wat zijn de behoeften? Hoe kunnen we dit oplossen?”
Maar niet alleen de samenwerking met de gemeente is goed geregeld. Ook het contact met het netwerk van wijkteam, crisisdienst, raad van de kinderbescherming, veilig thuis is erg goed; iedereen werkt samen, en iedereen profiteert van de samenwerking met de Oekraïense psycholoog.
Het taboe doorbreken
Albina is trots op de bijzondere band die haar team heeft met alle deelnemers op hun locaties. Mensen komen proactief naar de woonbegeleiders toe met hulpvragen, en haar team staat altijd klaar om met deelnemers een kop koffie te drinken. Soms komen er tijdens zo’n gesprek psychische klachten naar boven. Haar team kan indien nodig doorverwijzen naar het spreekuur van de Oekraïense psycholoog op locatie. Het feit dat mensen met hun problemen proactief naar de woonbegeleiders komen zegt echt iets over die bijzondere band die is opgebouwd.
Het is voor Albina erg belangrijk dat het taboe op mentale problemen wordt doorbroken: “Als je hoofdpijn hebt, doe je daar ook iets aan. Dat moet je ook gewoon doen bij psychische klachten, beschouw het als een ziekte, waar je iets aan kunt doen.” Op deze manier kijken naar psychische klachten is niet gebruikelijk voor Oekraïeners. “Daar praten we erover met onze vriendinnen of een buurvrouw, dan is het uit de lucht en gaan we door.”
De aanwas van nieuwe cliënten voor de Oekraïense psycholoog gaat organisch. Deelnemers praten met elkaar, spreken iemand die een sessie met de psycholoog heeft gehad en komen de woonbegeleiders vragen of zij ook een afspraak kunnen krijgen. Het is een kettingreactie.
De hulpvraag verandert
In het eerste jaar na het begin van de oorlog zag Albina vooral veel trauma om zich heen. Mensen waren echt in shock. Nu, bijna drie jaar later, ziet ze dat het vaak het topje van de ijsberg was. Enerzijds waren reeds aanwezige psychische klachten tijdelijk bedolven onder een laag adrenaline, en steken die nu weer de kop op, en anderzijds ontstaan er veel problemen door de situatie waar Oekraïeners zich in bevinden: de onzekerheid, gebrek aan privacy en structuur, gebrek aan vaderfiguren in families, kinderen in de pubertijd. Deze cocktail maakt een psycholoog of andersoortige psychische hulp op opvanglocaties echt noodzakelijk. Albina: “We praten steeds over bed, bad, brood. Ik zou daar echt een psycholoog aan toevoegen. Het is een basisbehoefte.”
Veel ellende voorkomen
Onrust, agressie, verslavingen.. er zijn de laatste maanden veel negatieve verhalen in het nieuws over de situatie in opvanglocaties voor Oekraïeners en andere vluchtelingen. Albina is er erg trots op dat het in Venlo goed gaat. De aanwezigheid van een Oekraïense psycholoog heeft hier zeker aan bijgedragen. Bovendien is er die speciale zorgvleugel, waar ze mensen extra aandacht en begeleiding kunnen geven. Maar ook de bijzondere band die haar team heeft met de deelnemers heeft impact: “Als het een keer mis gaat, dan komt de deelnemer naar ons toe om excuses aan te bieden. ‘Ik heb het gevoel dat ik jullie heb teleurgesteld. Jullie doen zoveel voor ons.’ Soms kijk je je eventjes, sta je even stil en denk je, wow.”
Lees hier ook ons interview met Corma Poelen, GZ-psychologe, over de samenwerking met haar Oekraïense collega